Door: Ria Poulsen
Wist jij dat Las Médulas het best bewaarde mijnbouwgebied uit het Romeinse Rijk is? Dit bijzonder natuurlandschap in Spanje ligt in de provincie Leon, op de grens van de regio's Castilië-Leon en Galicië. En wordt gekenmerkt door vreemd gevormde koperkleurige rotsformaties in een groen berglandschap.
Ik ben altijd door dit unieke natuurgebied gefascineerd geweest.
En vond het prachtig om het voormalige goudmijnengebied met eigen ogen te zien!
Ik kan je dan ook warm aanbevelen om naar Las Médulas te gaan als je in Noord-Spanje op vakantie bent.
Hier vind je alvast antwoord op de volgende vragen:
De rotsformaties zijn ontstaan nadat er in de eerste en tweede eeuw na Christus op grote schaal goud gedolven is. In die tijd was Las Médulas namelijk de belangrijkste goudmijn in het Romeinse Rijk!
Aangezien het goud er verspreid zat over verschillende moeilijk te bereiken lagen, bedachten de Romeinen een techniek (de zogenaamde Ruina Montium techniek) om het erts uit de bergen te winnen: zij doorboorden de berg en lieten er vervolgens grote hoeveelheden water doorheen lopen, die de berg letterlijk in deed storten.
Dit water werd via een uitgebreid systeem van waterreservoirs, dammen plus kanalen met een lengte van meer dan 100 kilometer uit de noordelijker gelegen bergen van de Sierra de La Cabrera gehaald.
Toen er in de derde eeuw na Christus interessantere goudgebieden ontdekt werden, verlieten de Romeinen Las Médulas en lieten zij een verwoest landschap van meer dan 10 vierkante kilometer achter.
Doordat de vroegere goudmijnen in een afgelegen ruraal gebied in Spanje liggen waarin door de eeuwen nauwelijks mensen gewoond hebben, zijn de mijnen plus het eromheen liggende landschap ontzettend goed bewaard gebleven.
Las Médulas is zelfs ‘s werelds best bewaarde mijnbouwgebied uit de Grieks-Romeinse tijd! Ook delen van het aangelegde watersysteem dat gebouwd is geworden om het goud uit te bergen te kunnen spoelen bestaan tegenwoordig nog.
En tot op de dag van vandaag zijn meren als het Carucedo meer plus het Somido meer nog stille getuigen van de voormalige Romeinse goudmijn. Zij zijn namelijk ontstaan door de waterafvoer bij het goud winnen.
Bovendien heeft men de fundamenten van verschillende nederzettingen ontdekt waar mensen woonden toen de Romeinen in dit gebied aankwamen (zie “Oude nederzettingen rond Las Médulas” op deze pagina).
Vanwege zijn unieke karakter heeft dit gebied in het noordwesten van Spanje in 1997 dan ook een plekje op de Werelderfgoedlijst van UNESCO heeft verworven.
Je kunt het landschap met de ingevallen rood/oranje gekleurde bergen bezoeken vanuit het dorpje Las Médulas (hier vind je 2 parkeerplaatsen) of vanaf de parkeerplaats bij Orellán:
Je kunt het voormalige goudmijnen gebied met zijn bijzondere rotsformaties bezoeken vanuit het gehucht Las Médulas.
Je wandelt dan eerst door het dorpje, om vervolgens een rondje langs de voet van een aantal ingestorte bergen te maken, over de zogenaamde Senda de las Valiñas, een circulaire route van 4 kilometer.
Je loopt dan vlak langs een aantal van de oranje/rode bijzonder gevormde rotsen en komt voorbij twee grotten: de Cueva Encantada plus de Cuevona grot. Vanwege instortingsgevaar mag je deze twee grotten in de buurt van het dorpje Las Medulas tegenwoordig echter niet meer bezoeken.
Wat je wél nog mag bezoeken, zijn de zogenaamde Galerías Orellán: in een mijnberg uitgehakte tunnels waarin nog een oud waterkanaal te zien is en die aan het einde van de tunnel een fantastisch uitzicht bieden op de ingestorte mijnbergen van Orellán.
De Galerías Orellán zijn gelegen bij het uitzichtpunt van Orellán (in het Spaans: Mirador de Orellán) en zijn vanaf de Senda de las Valiñas te bereiken via een stijl pad van ruim 1 kilometer omhoog door een mooi oud bos.
Als je uit het bos komt, ligt de Mirador de Orellán aan je linker hand en de Galerías Orellan aan je rechter hand.
*Openingstijden Galerías Orellan*
Je kunt de Galerías Orellán tegen een betaling van €3 per persoon bezoeken tussen 11 en 13.30 uur plus tussen 16 en 18.30 uur.
Je kunt de Mirador de Orellán plus de Galerías Orellán ook bereiken vanaf de parkeerplaats Parking Mirador de Orellán. Van hieruit is er een langzaam hellend, geasfalteerd pad van ongeveer 500 meter lang aangelegd.
Heb je dus bijvoorbeeld niet zoveel tijd of heb je geen zin in een lange wandeling, bezoek de bizarre rotsformaties van Las Médulas dan vanaf de parkeerplaats bij Orellán.
Komend vanuit Ponferrada staat de Mirador de Orellán een paar kilometer voordat je het dorp Las Médulas bereikt naar links aangegeven.
Als je meer over de vroegere Romeinse goudmijnen wilt weten, ga dan ook nog naar het archeologisch museum in het dorp Las Médulas.
*Verzorgde reis naar Las Médulas*
Bianca en Jorge van de Nederlandse reisorganisatie Ontdek Galicië verzorgen een individuele rondreis door Galicië en Leon waarbij je ook Las Médulas bezoekt. Deze rondreis kan geheel op maat aangepast worden. Boeken/ Meer info>>
De populairste wandelroute door Las Médulas is de bovengenoemde circulaire wandelroute Senda de las Valiñas (4 kilometer) in combinatie met de Camino del Mirador, het steile bospad naar het uitzichtpunt van Orellán (1 kilometer heen en 1 kilometer terug).
Maar je kunt vanaf de Senda de las Valiñas ook de Senda Reirigo wandelen (zie kaart). Deze 5,5 kilometer lange wandelroute voert je naar nog een andere groep ingestorte mijnbergen (rond de Pico Reirigo, een mijnberg met een grot die je tot nu toe nog mag bezoeken) waarop je vanaf Mirador de las Pedrices een prachtig uitzicht hebt.
Bovendien kom je dan ook nog langs resten van een kanaal dat in de Romeinse tijd deel uitmaakte van het uitgebreide watersysteem om de grote hoeveelheden water naar de goudmijnen te transporteren (op de kaart “Restos de canales”).
Of je kunt vanuit het dorp Las Médulas de Senda Perimetral route naar het uitzichtpunt van Orellán nemen, die een lengte van 5,7 kilometer heeft.
Je kunt deze route combineren met de Camino del Mirador plus een deel van de Senda de las Valiñas. Of met de Senda de los Conventos (4,5 kilometer). Het laatste stukje wandel je dan over de geasfalteerde weg.
*Tips*
Nét voordat je het dorpje Las Médulas, waar het Romeinse goudmijnengebied naar vernoemd is, binnenkomt, ligt er aan de rechterkant de zogenaamde Aula Arqueológica de las Médulas, een klein museum met achtergrondinformatie over het vroegere Romeinse mijnbouwgebied.
Hier kun je een plattegrondje krijgen met een paar wandelroutes door het voormalige goudmijnen gebied.
Ik kan warm aanbevelen om een kijkje te nemen in het archeologisch museum voordat je gaat wandelen.
Je krijgt er namelijk uitgebreide uitleg over de goudmijnen in Las Médulas: over hoe ze functioneerden en hoe de lokale bevolking plus het landschap veranderden door de komst van deze mijnen. Toen ik er was (in september 2022), betaalde ik €2 entree.
*Tips*
Voordat de Romeinen in de omgeving van Las Médulas goud gingen winnen, leefde de bevolking er in castros (zie ook de castros in Galicië).
Het zijn kleine ommuurde nederzettingen met ronde stenen huizen waarin de bevolking zelfvoorzienend was en leefde van veeteelt, vissen, akkerbouw plus op heel kleine schaal ook metalen uit de grond haalde om zelf gereedschappen en dergelijke mee te maken.
Helaas hoorde ik pas van deze castros toen ik in het archeologisch museum van Las Médulas was en had ik geen tijd meer om zo een nederzetting te bezoeken.
Maar ik heb wel uitgezocht van welke prehistorische castros in de omgeving van Las Médulas je tegenwoordig nog sporen terug kunt vinden:
De Castro van Orellán (“Asentamiento metalúrgico de Orellán” of “Cerro Pendón”), die eveneens ligt bij Borrenes, is ontstaan ín de Romeinse tijd, toen er in Las Médulas goud werd gewonnen. En is gebouwd voor de mensen die in de goudmijnen werkten.
Op weg van Ponferrada naar Las Médulas kun je de castros op bovengenoemde volgorde bezoeken.
Een eenvoudig maar ontzettend sfeervol klein hotel in het voormalige Romeinse mijngebied vind ik Louteiro de las Médulas in het dorpje Orellán, op 2 kilometer van het Mirador de Orellán uitzichtpunt.
De gezellige agriturismo bestaat uit verschillende natuurstenen gebouwen. En verhuurt zowel kamers als appartementen.
Bovendien ligt deze rustige casa rural in een groen berglandschap waarin je kunt wandelen, kanovaren en paardrijden...
Een ander heerlijk hotel in het Las Médulas gebied vind ik het kleinschalige hotel O Palleiro do Pe do Forno. Dat ook in Orellán ligt. En 2-persoons kamers verhuurt.
Het hotel is net wat luxer hotel dan het bovengenoemde Loureiro hotel. Maar heeft nog steeds een warme rustieke inrichting.
Geniet er van het uitzicht op de El Bierzo vallei.
En van de traditionele gerechten in het restaurant...
Toen ík zelf Las Médulas bezocht, heb ik overnacht in het No-Mad Green hotel in het schilderachtige dorpje Molinaseca. Een dorp aan de Meruelo rivier met Romeinse brug en sfeervol historisch centrum, dat 8 kilometer ten oosten van het stadje Ponferrada ligt en 40 minuten rijden van Las Médulas.
Dit 22 kamers tellende eco-hotel is in 2021 gerenoveerd. En heeft een moderne, rustgevende inrichting met veel natuurlijke elementen.
Bovendien draagt het duurzaamheid hoog in het vaandel. Én beschikt het over een uitstekend gourmet restaurant.
Het hotel ligt overigens net naast het historische centrum, aan een rustige weg die ik helemaal niet gehoord heb. En de auto heb ik op een gratis parkeerplaats pal voor het hotel kunnen parkeren.
Een van mijn favoriete hotels in het authentieke dorp Villafranca del Bierzo, dat ligt op een half uur rijden van Las Médulas, is Boutique hotel Finca Esencial aan de buitenkant van het dorp.
Het landhuis is prachtig opgeknapt en heeft tegenwoordig een moderne minimalistische inrichting.
Bovendien is het heerlijk rustig gelegen in een prachtig groen berglandschap met wijngaarden.
En heeft het een seizoensgebonden buitenzwembad.
Een droomhotel...
Een ander heerlijk hotel op een half uur rijden van het Romeinse mijngebied Las Médulas vind ik de Parador de Villafranca del Bierzo, in het dorp Villafranca del Bierzo.
Dit Parador hotel in Castilië en Leon is als een van de weinige Parador hotels níet in een historisch gebouw gevestigd.
Halverwege de twintigste eeuw is het strategisch gebouwd aan de Camino Francés pelgrimsroute, dichtbij de snelweg richting Galicië en
Sindsdien is dit hotel met buiten- én binnenzwembad in Midden-Spanje zich blijven renoveren. Met als resultaat een mooi modern hotel.